Van de hamstring wordt vaak gedacht dat deze uit een spier bestaan, maar in werkelijkheid zijn er 3 spieren die samen de hamstrings worden genoemd, M. Semimembranosus, M. Semitendinosus, M biceps femoris. De eerste twee spieren lopen vanaf de zit beenknobbel naar de binnenkant van de knie, terwijl de biceps juist naar de buitenkant van de knie loopt. Bij een hamstring blessure is dus een van deze drie spieren beschadigd, de meest voorkomende oorzaak is een verrekking of scheuring van de spieren. Een hamstring blessure kan in twee vormen ingedeelt worden: een acute vorm, en een chronische vorm. De acute vorm is te herkennen aan een duidelijke aan te wijzen pijnplek aan de achterkant van het bovenbeen. Vaak als gevolg van een plotselinge krachtstoename of versnelling, dit gebeurt vaak bij sporten zoals: voetbal, springsporten, racketsporten en bij verschillende atletiek nummers. De chronische vorm wordt gekenmerkt door een pijn die geleidelijk aan verergerd. Deze pijn is in de begin fase moeilijk aan te wijzen, en word vaak veroorzaakt door het gedurende lange tijd herhalen van een (loop) beweging. Hierbij moet men denken aan sporten zoals hardlopen of de triatlon. Kenmerkend voor een hamstring blessure is ook bij een goede behandeling de kans herhaling groot is, waarbij de ernst zal toenemen en het herstel langer zal duren.
Symptomen
• plotseling optredende pijn (lijkend op een messteek of zweepslag), vaak met een gevoel van kramp
• gedeukte en/of abnormaal gezwollen spier boven of onder de aangedane plek
• meestal een blauwe verkleuring onder de aangedane plek (na enkele uren/dagen)
• langdurige stijfheid van de getroffen plek
Diagnose
In de praktijk wordt de diagnose gebaseerd op een zorgvuldige anamnese en lichamelijk onderzoek. Als er twijfel is kan een MRl of echografie zinvol zijn. Vanwege de lagere kosten heeft het maken van een echo de voorkeur. De hypothese is dat de spier het meest kwetsbaar en blessuregevoelig is bij een snelle verandering van excentrisch naar concentrisch aanspannen.
Oorzaken
• onvoldoende warming-up
• vermoeidheid
• eerdere blessures, of een nog niet volledig herstelde blessure
• foutieve rekoefeningen of verstappen/uitglijden
• een onbalans in de krachtsverhouding tussen de hamstrings en de quadriceps, (de dijbeenspier aan de voorzijde van het bovenbeen)
• een verschil in de spierkracht van de hamstrings in het rechter en linker been
Door de specialisten is er een indeling gemaakt om de ernst van de blessure te kunnen omschrijven. Deze omschrijving is als volgt.
Graad 1: Er is sprake van een verrekking met enkele gescheurde spiervezels. De pijnlijke plek is voor het slachtoffer goed aan te wijzen, en de spier voelt stijf aan, en er kan zwelling ontstaan in dit gebied. Tijdens het sporten zullen de klachten in het begin afnemen, maar na het sporten komen de klachten vaak heviger terug.
Graad 2: Er is sprake van gescheurd spierweefsel. De plek die pijn doet is groter en er is moeilijk een plaats aan de wijzen die duidelijk pijn doet. Er kan direct of na een paar dagen spraken zijn van een bloeduitstorting/ zwelling op de pijnlijke plek. Het lopen zal moeilijk gaan, en men zal het pijnlijke been willen ontlasten door de knie minder te gaan buigen.
Graad 3: Er is hier sprake van een volledige afgescheurde spier, deze situatie komt zelden voor. Maar laat zich herkennen door een vorm verandering van de spier. De spier zal omhoog schieten als een elastiek dat breekt.
Behandeling
Bij een blessure Graad 1 is het van belang voldoende rust te nemen, en over het algemeen zijn de klachten binnen 2 tot 8 dagen volledig verdwenen. In deze fase is het ook van belang de regels voor Eerste Hulp Bij Sport Ongevallen goed te hanteren volgens het (R)ICE principe:
• R = rust
• I = ijs / koelen
• C = compressie / drukverband
• E = elevatie / hoog leggen
Na de eerste 1 à 2 dagen is het van groot belang om rustig te blijven bewegen, waarbij explosieve en verende bewegingen absoluut vermeden moeten te worden.
Bij een blessure Graad 2 is de benadering nagenoeg gelijk aan die van Graad 1, maar het opbouwen van de belasting zal met nóg meer voorzichtigheid moeten gebeuren. De periode van herstel is beduidend langer. In het gunstige geval is dit 2 tot 3 weken, en in het ongunstige geval kan het herstel wel 3 maanden tijd vragen.
Vaak is het bij deze graad van blessure aan te raden om deskundige hulp te zoeken bij een arts en/of (sport)fysiotherapeut. Bij nagenoeg alle blessures Graad 2 is goede begeleiding van een (sport)fysiotherapeut van belang. In het revalidatieprogramma zal aandacht besteedt moeten worden aan een actief oefenprogramma om de belasting weer op te kunnen voeren tot op het niveau van voor de blessure. Tevens zal daarin ook aandacht besteedt worden aan de opbouw van de spierkracht aan de voor- en achterzijde van het been (de quadriceps en de hamstrings)
Bij een blessure Graad 3 is al aangegeven dat een operatie noodzakelijk is. We hebben hier dan te maken met een volledige (af)scheuring van de spier, na de operatieve ingreep is dan nog een lange tijd van fysiotherapeutische revalidatie.
Fysiotherapie
Met een oefenprogramma kunnen de spieren zodanig versterken, dat zij weer volledig te belasten zijn. Als spierversterkende oefeningen deel uit maken van een oefenprogramma voor het volledige herstel van een blessure, is het belangrijk dat de belasting langzaam en geleidelijk wordt opgevoert. Begeleiding van het oefenprogramma door een (sport)fysiotherapeut is gewenst. De invulling van het oefenprogramma verschilt namelijk per blessure en per persoon.
Aangeraden wordt om te beginnen met een programma van 2 keer per dag 15 minuten, met 3 series van 10 tot 15 herhalingen per oefening (of anders zoals aangegeven bij de oefeningen). Bij het uitvoeren van de oefeningen is pijn (anders dan spierpijn) het belangrijkste signaal om gas terug te nemen. De pijngrens mag niet worden overschreden. Als de oefeningen te zwaar of te pijnlijk zijn wordt het herstel niet bevorderd maar juist vertraagd. Het schema wordt geleidelijk opgebouwd op advies van de behandelde fysiotherapeut.
Klik hier voor een voorbeeld oefenprogramma voor het bovenbeen.
Wat u zelf kan doen om herhaling te voorkomen?
• Een goede getraindheid en een uitgebreide warming-up verkleint de kans op een spierscheuring aanzienlijk. Je bereidt je spieren en de rest van je lichaam voor op wat er gaat komen.
• Voorbeeld van een warming-up.
• Je sluit het sporten vanzelfsprekend af met een cooling down.
• Ook als je geen blessure hebt, is het soms prettig om bepaalde spieren of spiergroepen te versterken. Als spierversterkende oefeningen deel uitmaken van een trainingsprogramma met als einddoel de spieren te versterken, mag de belasting hoger zijn dan wanneer het een oefenprogramma voor het herstel van een blessure betreft.
• Je kunt in de opbouw bijvoorbeeld beginnen met een programma van dagelijks 15 tot 20 minuten, met 3 series van 10 tot 15 herhalingen per oefening. Bouw het aantal herhalingen langzaam op.
Omdat spierscheuringen gemakkelijk op dezelfde plaats terugkeren, is een volledig herstel vereist! Revalidatie en aangepaste trainingen bevorderen het herstel.
• Een Sportmedisch Adviescentrum of Sportgeneeskundige Afdeling van een ziekenhuis kan sporters en begeleiders uitstekend begeleiden.
Voorbeeld van oefeningen:
Trainen van de Hamstrings
Rekoefening
Voor meer uitgebreide informatie verwijzen wij u naar:
http://www.blessurevrij.nl
